Senioren ongerust over stijgende energierekening

Focus
Het is goed dat het kabinet plannen maakt om de hoge energierekening aan te pakken, want de stijgende prijzen zorgen onder senioren voor onrust, blijkt uit onderzoek voor de senioren. Van de senioren die een hogere energierekening verwachten (69%), is maar liefst driekwart (74%) licht tot zeer bezorgd over de oplopende energiekosten en wat dat betekent voor hun eigen situatie. Piet: “Met de koude en donkere dagen op komst wil je onbezorgd de verwarming opendraaien en een gezellig lampje aanzetten. Maar zo vanzelfsprekend als dat was, is dat nu een reden tot zorg. Men vraagt zich af of deze winter een koude kermis wordt.”

Een deel van de groep senioren die een hogere energierekening verwachten, zal daarom op andere zaken gaan bezuinigen, zoals horeca, vakanties en boodschappen. Een kleine groep (15%) denkt zelfs door de hogere energiekosten in de financiële problemen te komen. Voor de meeste senioren (74%) geldt in ieder geval dat ze bewuster met energieverbruik om zullen gaan. Piet: “Gelukkig verwachten de meeste senioren niet in de financiële problemen te komen. Maar dat geldt voor nu. Laten we dat vooral zo houden, dus een sterk energieplan voor de toekomst vanuit het (nieuwe) kabinet is wel noodzakelijk!”

Maatregelen
Dat het kabinet maatregelen treft, is ook de eis van senioren. Ruim 9 op de tien (91%) vindt dat de overheid moet ingrijpen. Bijvoorbeeld door de Nutsbedrijven weer in overheidshanden te plaatsen, meer in te zetten op waterstof, meer subsidie om huizen te isoleren en door beter overheidsbeleid met meer inzet op klimaat en verduurzaming. Slechts een kleine groep suggereert om weer gas te boren in Groningen en het Waddengebied.

Onderzoek In totaal hebben 1.391 Nederlandse senioren meegedaan aan deze flitspeiling, met een gemiddelde leeftijd van 74 jaar. Het onderzoek is onlangs afgerond.

Analyse Koopkracht

Sinds de kredietcrisis zijn de meeste pensioenen niet of nauwelijks geïndexeerd. Tot frustratie van KBO-PCOB bestaat er, vooral voor gepensioneerd overheids- en zorgpersoneel, ook voor 2022 weinig uitzicht op indexatie (verhoging van de pensioenen in verband met hogere prijzen). Een schrale troost is dat een korting op het pensioen in 2022 naar verwachting niet aan de orde is bij de meeste pensioenen. Minister Koolmees werkt nog steeds aan zijn wet voor een nieuw pensioenstelsel. Naar verwachting zal hij deze begin 2022 bij de Tweede Kamer indienen, zodat de nieuwe wetgeving in 2023 kan ingaan. Het is de bedoeling dat het in het nieuwe stelsel makkelijker wordt de pensioenen te indexeren, maar de daadwerkelijke overstap van pensioenfondsen naar een nieuwe werkwijze zal nog jaren in beslag nemen. KBO-PCOB wil dat er in de tussentijd naar oplossingen wordt gezocht om te voorkomen dat de periode waarin gepensioneerden op een houtje moeten bijten, oploopt tot 15 of 20 jaar.

AOW-leeftijd drie maanden omhoog
In het pensioenakkoord zijn ook afspraken gemaakt over de verhoging van de AOW-leeftijd. Voor 2022 betekent dit, dat de AOW-leeftijd met drie maanden omhoog gaat naar 66 jaar en 7 maanden.

Koopkracht
De koopkracht van een ‘doorsnee’ gepensioneerde verbetert volgens minister Koolmees in 2022 met 0,1%. Dit betekent dat de helft van de gepensioneerden nog slechter af is en dat velen er in koopkracht op achteruit gaan. AOW’ers met alleen AOW gaan er in 2022 0,2% op vooruit. Stellen met AOW en een aanvullend pensioen zien hun koopkracht echter dalen. Hoewel de koopkrachtontwikkeling in 2022 ook voor de meeste andere groepen niet florissant is, is er bijzondere reden tot zorg over de portemonnee van gepensioneerden. Vergeleken met werkenden is hun koopkracht in 2020 en 2021 al behoorlijk achtergebleven, en daar komt nu dus weer een jaar van stilstand bij. Het is hard nodig dat de politiek gepensioneerden hiervoor compensatie gaat bieden. Een geruststelling is wel dat het eigen risico voor de ziektekosten niet verder omhoog gaat, zoals eerder gepland. Het eigen risico blijft 385 euro.

Scholing
Per 1 maart 2022 gaat naar verwachting de regeling Stimulering Arbeidsmarktpositie (STAP) van start. Deze regeling komt in de plaats van de belastingregeling voor het stimuleren van scholing. Op basis van de STAP-regeling kunnen werkenden en niet-werkenden tot € 1.000 subsidie aanvragen voor een scholingsactiviteit. In samenhang hiermee komt er een regeling scholingsadviezen. Minister Koolmees is van plan om in oktober 2021 een brief aan de Tweede Kamer te sturen over de mogelijkheden om STAP-gelden te reserveren voor groepen die moeite hebben om op eigen kracht de weg naar het STAP-budget te vinden. KBO-PCOB vindt dat ook oudere werknemers moeten worden gestimuleerd om een beroep op de STAP-regeling te doen.

Steeds meer jonge senioren financieel kwetsbaar
Vlak voor Prinsjesdag is er een rapport van onderzoeksbureau Regioplan verschenen waarin alarm wordt geslagen over de grote en groeiende groep jonge senioren die financieel ongezond de AOW in gaat. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van KBO-PCOB en de collega-seniorenorganisaties Koepel Gepensioneerden, ANBO, FASv en NOOM. Meer dan 147 duizend huishoudens in de leeftijdsgroep tussen 55 en 65 jaar hebben een laag inkomen (in 2019 € 1090 netto per maand voor een alleenstaande en € 1530 voor een paar zonder kinderen). De meesten (bijna 82 duizend) zitten al jaren in deze situatie. Verder heeft bijna een kwart (ca. 24%) van de jonge senioren een uitkering. De seniorenorganisaties maken zich zorgen over de financiële kwetsbaarheid van deze jonge senioren en vinden dat het kabinet maatregelen moet nemen die ervoor zorgen dat zij financieel worden ontzien en een steuntje in de rug krijgen bij het vinden van betaald werk. Stoppen met het aantasten van de uitkeringshoogte voor jonge senioren, en de arbeidsongeschiktheidsverzekering meer toegankelijk maken voor mensen die voor een beperkt deel arbeidsongeschikt zijn (maar in de praktijk moeite hebben met het vinden van een geschikte baan). Dit zijn enkele voorstellen die de seniorenorganisaties hebben gedaan.